مسلمانان نيز چون ديگر همنوعان خود واکنشهای خويش را بر اساس آنچه با آن خو گرفته و تربيت شده اند عيان می سازند . « ژيل کوپل »
از زمان تأسيس انجمن برادران مسلمان (اخوان المسلمين- 1928) توسط حسن البنا آموزگار تحصيل کرده ای که دوری مردمان جامعه اش را از تعاليم اسلامی مهمترين عامل عقب ماندگی و پذيرش استعمار می دانست ، اينک بيش از 70 سال می گذرد. مراقبان اوضاع اجتماعی سياسی خاورميانه ، اين جنبش را از تأثير گذارترين جنبشهای معاصر در خاورميانه و به ويژه اوضاع مصر تلقی می کنند.
اخوان المسلمين نقش موثر خود را در حيات سياسی ، اجتماعی مصر از همان اوان تأسيس با دائر کردن کلاسهای آموزشی و کمک به محرومان پی گرفت تا اينکه در سال 1948 پس از کشف انبار تسليحاتی که برای کمک به فلسطينيان توسط اين جنبش تدارک ديده شده بود، دولت مصر محدوديتهائی را برای اين سازمان ايجاد کرد. درست يکسال بعد ( 1949 ) حسن البنا توسط پليس مخفی رژيم ترور شد. با کودتای افسران آزاد درمصررژيم پادشاهی اين کشور به جمهوری تغييريافت وافسران آزاد وجوان مصری باگشاده روئی به استقبال اين انجمن ( اخوان المسلمين ) شتافتند و عليرغم آنکه در بدو پيروزيشان تمامی احزاب و جمعيت ها را به استناد پايه ريزی مصر نوين منحل اعلان کرده بودند اما از اين اصل ، اخوان المسلمين را مستثنا نمودند .
اين ماه عسل شيرين اما ديری نپائيد و با کشف ترور جمال عبدالناصر توسط يکی از اعضای انجمن که بعدها مشخص شد با تحريک پليس مخفی مصر صورت گرفته است. ظرف چند ماه بساط اين انجمن نيز به يکباره جمع شد و تعدادی از رهبران آن به جوخه های اعدام سپرده شدند.
در سال 1962 « معالم فی الطريق » دست نوشته های سيد قطب از رهبران اخوان که در زندان نگارش يافته بود، به مانيفست اسلامگرايان در اغلب کشورهای اسلامی تبديل شد. سالها بعد مصر به

شدت دستخوش خشونت کور و گسترش انديشه اسلام ستيزه جويانه ناشی از انسداد فعاليتهای علنی و شيوع فعاليتهای زير زمينی اسلامگرايان در فقدان کادر های مجرب سازمان دهنده شد.
تولد « جماعات الاسلاميه » ( 1973 ) به رهبری مصطفی شکری که بعدها به نهضت الهجره و التکفير مشهور شد از ميوه های آن اوضاع پيش گفته بود. براساس آموزه های اين جنبش آن بخش از مسلمانان که اداب و تعاليم اسلامی را بطور کامل بجای می آورند مسلمان مسلمان تلقی شده و بقيه مسلمان زادگان با کوچکترين غفلت و کوتاهی از انجام مناسک و آداب دينی کافر تلقی می شوند و تقسيم بندی فقهی کافران ( به دو حوزه حربی و ذمی ) بر آنها جاريست و چنانچه اين مسلمان زادگان کافر حربی با حکومت که به تدريج کفر و اباحی گری می پردازد همداستان شوند به حوزه کفار حربی وارد شده می توان آنان را به قتل رساند. اين جنبش با حمايت مالی بازرگانان مصری فعال در حاشيه خليج فارس با تأمين آپارتمانهائی در حومه قاهره برای جداسازی هواداران خويش بمنظور پيشگيری از نفوذ فرهنگ کفر غربی، به يادگيری و سازماندهی موثر طبقات فرودست و متوسط شهری مصر همت گماشت .
در پی ترور انور سادات در سال 1979 بار ديگر جانشينان افسران آزاد مصری هجومی عنيف را بر مجموعه اسلامگرايان و به ويژه جمعيت ياد شده سازماندهی کردند .
اين پيشينه مختصر برای ياد آوری پيشينه جنبشهای اسلامی معاصر و خواستگاه آنها بود. اما در شرق اين مردمان ( مسلمانان ) با استقرار جمهوری اسلامی پاکستان که بيشترين بار تئوريک اين جدائی از شبه قاره هند بر مسلمانان بودن و اسلاميت مردمان و سياستمدارانش قرار داشت، طبيعی بود که تشکل ها و انجمنهای اين کشور تازه تأسيس شده رنگ و بوی اسلامی و به ويژه متأثر از جنبشهای اسلامی مصر باشند.
جماعت الاسلاميه پاکستان که خويش را تداوم بخش اخوان المسلمين مصر می داند از همين ريشه تغذيه شد . اما در اين کشور برغم کشور زادگاهش مصر، هيچگاه در مقابل دولت که به شدت خويش


را وفادار به اسلام می داند قرار نگرفت، همچنين دولت نيز بجز معدود خشونت های فرقه ای در مقابل سلاح گروههای اسلامگرا نبود.
بروز انقلاب اسلامی ايران و چيرگی مردمانی بی سلاح در پس رهبری مذهبی شيعه در مقابل رژيم مورد حمايت غرب به ويژه امريکا، چيدمان انديشه اسلامگرايانه در خاور ميانه را متحول ساخت . براساس تفکر غالب شيعی هر حکومتی غير از ولايت صاحب الامر ( امام دوازدهم غايب شيعيان ) را غصبی دانسته و تمامی تلاش خويش را برای فراهم سازی شرايط ظهور آن امام عدل گستر مبذول می نمايند.
آيت الله خمينی رهبر انقلاب اسلامی ايران با ردهر گونه وفاداری و کمک از غرب و شرق، توازن روانی سياسی منطقه خاور ميانه را در عصر نظام دو قطبی جهانی در هم ريخت.
ادامه خواهد داشت .